آموزش در چنگال هوش مصنوعی و تأثیرپذیری از چتGPT

رئیس انجمن هوش مصنوعی گفت: تلفیق هوش مصنوعی و اینترنت می‌تواند منجر به سلب قدرت تصمیم‌گیری از انسان و عادت‌دادن وی به فکرنکردن شود، این اتفاق با استفاده از چت‌بات‌ها فهم و تفکر مستقل انسان را تهدید می‌کند.

در عصر دیجیتال، هوش مصنوعی نه‌تنها به‌عنوان یک فناوری پیشرو بلکه به‌عنوان ابزاری برای تغییرات عمیق اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ظهور کرده است. با وجود پتانسیل‌های فراوان، تطبیق این فناوری با فرهنگ‌ها و ارزش‌های محلی به یک چالش عمده تبدیل شده است. در ایران، عدم وجود چشم‌انداز واضح و مناسب برای به‌کارگیری هوش مصنوعی، موجب شده است این فناوری نتواند به‌خوبی با زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی کشور تطبیق یابد.

چگونه می‌توان از هوش مصنوعی در حل معضلات اجتماعی بهره برد؟ چه مراحلی باید برای توسعه نقشه راه هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف پیگیری کنیم؟

هوش مصنوعی، محرک یا ناجی معضلات اجتماعی؟

محمدهادی زاهدی مدیرکل فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی وزارت علوم و رئیس انجمن هوش مصنوعی: ما باید برای استفاده صحیح و هدفمند از دانش و فناوری هوش مصنوعی در تمامی حوزه‌ها مانند تاریخ و تمدن، پزشکی و سلامت، آموزش و مهارت، صنعت و کشاورزی و موضوعاتی از جنس فرهنگی و اجتماعی نقشه راه داشته باشیم، اما چون چشم‌انداز مشخصی نداریم و هدفگذاری‌های کلان و عام داشته‌ایم، هر کسی براساس برداشت خود کاری را آغاز کرده است، لیکن همگرایی لازم بین بخش‌های مختلف مشاهده نمی‌شود. دنیا از هوش مصنوعی برای حل یا کاهش برخی معضلات اجتماعی کمک گرفته است، چالش‌هایی از جنس بیکاری، بی‌عدالتی، حقوق شهروندی، مفاسد اقتصادی، جرایم و موارد دیگر که می‌توان از این تجربیات جهانی برای حل مسائل ایده گرفت.

استفاده نادرست از هوش مصنوعی در حوزه آموزش کشور چه مشکلات و معضلاتی را ایجاد می‌کند؟ چه گام‌هایی باید برداشته شود تا هوش مصنوعی به‌عنوان یک مکمل کارآمد در آموزش به‌کار گرفته شود و نه به‌عنوان جایگزین؟

زاهدی: یکی از دستاوردهای هوش مصنوعی توسعه ابزارها و خدمات هوش مصنوعی است که به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده دانش‌آموزان و دانشجویان هستند، اگر از این ابزارها به‌درستی استفاده شود، هم به استاد و هم به دانشجو در پیشبرد کارهای تحقیقاتی و ارتقای سطح مهارت و اثربخشی آموزش کمک خواهند کرد، اما اگر به‌درستی استفاده نشوند و از این ابزارها صرفاً به‌عنوان مرجع پاسخ به سؤالات استفاده شود، ولی کمکی به کنش‌هایی از جنس خلاقیت و نوآوری نشود و موجب آسیب به عملکردهایی از نوع همفکری، تعاون، مشارکت، پرس‌وجو و کنکاش شوند آسیب‌های جدی به نظام آموزشی و ذی‌نفعان خواهد زد، چرا که اکنون همین ابزارها مقاله و کتاب می‌نویسند، ارائه آماده می‌کنند، کدنویسی انجام می‌دهند و معادلات ریاضی پیچیده را حل می‌کنند.

تأثیر فناوری‌های دیجیتال بر تعاملات اجتماعی

هوش مصنوعی یک حوزه دانشی مرزبندی‌شده نیست که بتوان برایش حد تعیین کرد و از همگرایی حوزه‌های مختلف شکل گرفته است، برای بررسی آن باید تمامی ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را در نظر گرفت، چرا که اثرات مستقیمی روی همه این حوزه‌ها خواهد گذاشت. هوش مصنوعی یک پارادایم پویا و در حال تکامل است که نیازمند تغییرات بنیادین در نوع تصمیم‌گیری، در روش‌های کسب‌وکار و تعاملات اجتماعی است. معتقدم می‌توان دنیای معاصر را به دو بازۀ زمانی قبل و بعد از عصر هوش مصنوعی تقسیم کرد. هوش مصنوعی با همگرایی و تلاقی با فناوری اینترنت و در عصر تحول دیجیتال به تغییر سبک زندگی و کسب‌وکار منجر شده است و هرچه پیش می‌رویم، قدرت آن بیشتر می‌شود به‌شکلی که تاکنون هیچ فناوری دیگری همچون نانو، لیزر و… نتوانسته است چنین تغییرات شگرفی را رقم زند.

چگونه از تأثیرات منفی بالقوه هوش مصنوعی بر فرهنگ و اجتماع پیشگیری کنیم؟

زاهدی: برای تصمیم‌گیری هوشمندانه در عصر هوش مصنوعی، پیش از هر چیزی باید در نوع تفکر و نگرش‌مان تغییر ایجاد کنیم. دو الگو اخیراً برای کمک به فرآیندهای تصمیم‌گیری ارائه شده است: الگو‌هایی بر اساس نظریه‌های شناختی که بر درک و تحلیل اطلاعات تأکید دارند و به اتخاذ تصمیمات منطقی کمک می‌کنند و الگو‌هایی مبتنی بر نظریه‌های رفتاری که تأثیرات اجتماعی و روان‌شناختی را در نظر می‌گیرند، با این حال، برای ما هنوز یک الگوی درست برای تصمیم‌گیری در نظام حکمرانی دیجیتال معرفی نشده است.

https://tn.ai/3173475