ورود / ثبت نام
معقول ترین و منصفانه ترین توصیه به رسانه‌های کشور این است که به کاروان وفاق ملی بپیوندند و حتی از این بالاتر، بیرق وفاق را در دست بگیرند و سپهر رسانه‌ای کشور را به نمایشگاهی باشکوه از نظرات مختلف تبدیل کنند و نشان دهند که همگی برای رفع مشکلات ذیل منافع ملی به اتفاق رسیده‌اند. این شاید خوشبینانه باشد اما دور از دسترس نیست به شرطی که اراده‌ای برای انجامش باشد.
برخی از صفحات و کانال ها در شبکه های اجتماعی و سایت های خبری، بخش هایی از سخنان آقای پزشکیان را در کانون توجه انتقادی خود قرار دادند و حتی علاوه بر محتوای سخنان رئیس جمهور، ظواهر رفتاری و شیوه بیانی او را نیز به چالش کشیدند. در این میان، دو محور “ترکیب کابینه” و “فعالیت های گشت ارشاد” در سخنان پزشکیان، بیش از همه مورد توجه منتقدان قرار گرفت. مواجهه ی رسانه ها با سخنان رؤسای جمهور، البته نه چیزی بدیع و بی سابقه است و نه به خودی خود ناپسند و ناموجه. شأن رسانه، حفظ استقلال کارشناسانه و رعایت فاصله انتقادی معقول در برابر اصحاب قدرت است. به این اعتبار، اتخاذ رویکرد انتقادی در قبال سخنان رئیس جمهور، فی نفسه طبیعی و قابل احترام است. با اینهمه در فرایند چنین رویکردهای نقدی،گاه رویه ها و رفتارهایی پیش گرفته می شوند که نمی توان آنها را ذیل رویکردهای انتقادی اهالی رسانه گنجاند. مصداق چنین رفتاری دیروز در نظرسنجی یک برنامه تلویزیونی خودنمایی کرد.
سیما و نظرسنجی اش
ساعتی پس از پایان نشست مطبوعاتی رئیس جمهور، شبکه سه سیما در یک نظرسنجی برخط، این سئوال را مطرح کرد که “آیا وفاق ملی با افراد و گروه هایی که سابقه مجرمیت و اقدام علیه منافع دارند امکان پذیر است؟” سئوال نظرسنجی، در واقع ارجاعی بود به پرسش یک خبرنگار که از حضور “عناصر زاویه دار” در ترکیب همکاران پزشکیان سخن می گفت. رئیس جمهور در قبال آن پرسش صریح، توضیحات نسبتا مستوفایی عرضه کرد. او در ابتدا کوشید این نکته را تشریح کند که وفاق، فقط آنگاه معنادار خواهد بود که طیف های متغایر و بلکه متعارض را ذیل یک مفهوم برتر گرد آورد وگرنه وفاق با موافقان نه هنر است و نه ثمره ای در پی دارد. از سوی دیگر تلاش کرد توضیح بدهد که اختلاف نظر درباره کارنامه افراد را باید در دو سطح حقوقی و سیاسی مورد نظر قرار داد. به گفته پزشکیان، مناقشات سیاسی، طبعا دو طرف دارد و هر طرف نیز خود را محق می داند. به این اعتبار مادام که در ساحت سیاسی قرار داریم گفت و گو درباره اینکه فلان فرد و گروه چقدر با نظام همسویی دارند، امری جدلی الطرفین و بی پایان است. اما در ساحت حقوقی، کسی که به حکم قطعی نهادهای قضایی مجرم شناخته شده و قانونا نباید در مصادر و مناصبی صاحب سمت شود طبعا داستان دیگری دارد. مفهوم سخن رئیس جمهور این است که وقتی همکاران دولت در فرایند استعلام های قانونی، منع و محدویتی پیدا نمی کنند و نهادهای ذیربط، با انتصاب آنان مخالفتی ندارند، دیگر دلیلی برای محرومیت شان از حضور در دستگاه های اجرایی وجود ندارد ولو اینکه ممکن است دیدگاه هایی مغایر ومتفاوت داشته باشند. وفاق در چنین شرایطی است که معنا و مصداق پیدا می کند. شبکه سه سیما در نظرسنجی خود بی آنکه به ظرایف موضوع کند، سئوالی کلی طرح کرد که جواب آن پیشاپیش روشن است. این شیوه طرح سئوال، بی شباهت به برخی مغالطات منطقی نیست، اگر نگوییم که یک ترفند ناپسند رسانه ای است.این نظرسنجی از میان تمام مضامین ملی و مهم سخنان رئیس جمهور، چیزی را قاب کرده و زیر نورافکن گذاشته که هرچند بسیار مهم و خطیر است اما می توانست بهتر و بی شبهه تر مطرح شود.
پیامدهای خواسته و ناخواسته یک برنامه
طراحی این نظرسنجی، ممکن است این ذهنیت را در مخاطب ایجاد کند که دولت چهاردهم کانون تجمیع مجرمان و اقدام کنندگان علیه امنیت ملی است. طبعا در ظاهر کلام، چنین صراحتی نیست اما به نحوی در بطن سئوال خزیده که چه بسا مخاطب عادی، آن را مفروض و مسلّم بگیرد. در سئوال، اشاره مستقیمی به دولت چهاردهم نشده اما خوشه ی مفهومی آن که دالّ مرکزی اش تعبیر”وفاق ملی” است، دولت پزشکیان را نشانه می رود.
پیامد احتمالی دوم، از ریخت افتادن اَبَرپروژه ی دولت پزشکیان، یعنی وفاق ملی در نگاه مخاطبان است. هراس افکنی نسبت به شعارهایی همچون وفاق، و تصویرسازی های ناموجه از آنها امری بی سابقه نیست. سابق بر این هم، صاحبان تریبون و رسانه، شعارهای رقبای خود را از ریخت انداخته اند. زمانی، شعار اصلاحات را عین اباحی گری و بی اخلاقی و دعوت به لاابالی گری جلوه می دادند، و زمانی دیگر شعار تعامل با جهان را به سازشکاری و وادادگی تفسیر می کردند یا اعتدال را به ضدیت با روحیه جهادی و انقلابی تقلیل می دادند. کسانی از جریان مقابل هم، شعار عدالت خواهی و مهرورزی را مساوی پوپولیسم جا زدند. اکنون همان سنت ناپسند، می کوشد شعار “وفاق ملی” را که لازمه توسعه و تعالی است، به دعوت از مجرمان فروبکاهد و آن را از ریخت بیندازد.
از سوی دیگر، قابل انکار نیست که جریاناتی خوش دارند با رفتارهایی از این جنس، مردم را از رأی خود ناامید کنند و ذهنیت آنان را بابت انتخاب شان مشوش سازند. در شرایطی که تمام هدف دولت جدید، امید دادن به مردم و رفع تنش ها و تشنج های درونی، و تجمیع و سازماندهی نیروهای متفرق برای جهش در مسیر رفع مشکلات است، نمایش چنین نظرسنجی هایی،معنایی غیر از خنثی کردن تلاش های دولت دارد؟ آیا معقول تر نیست که رسانه های اصلی و مرجع کشور به کاروان وفاق بپیوندند و به جای دامن زدن به شکاف ها در مسیر هم افزایی حرکت کنند و اگر نقدی دارند، در رفتاری توأم با تأنی و حوصله، روی “عملکردها” متمرکز کنند؟
شک نیست که یک برنامه و یک شبکه و یک معاونت، مساوی کل صداوسیما نیست. این سازمان، نهادی بسیار پیچیده و متنوع و چه بسا از حیث سیاسی نامتجانس است. عین مغالطه است که کسی نظرسنجی شبکه سه را نظر رسمی سازمان بداند. با این حال دور از انصاف نیست که به مسئولان این رسانه توصیه شود که تریبون ها و برنامه های اصلی و اثرگذار خود را به نیروهایی بسپارند که به پرهیز از سیاست زدگی شهرت دارند. رفتارهای سیاست زده در هر سطحی، نه فقط یک برنامه یا یک شبکه یا یک معاونت بلکه وجهه و وزانت کل رسانه را در چشم مخاطب مخدوش می کند و از مرجعیت می اندازد. معقول ترین و منصفانه ترین توصیه به رسانه های کشور این است که به کاروان وفاق ملی بپیوندند و حتی از این بالاتر، بیرق وفاق را در دست بگیرند و سپهر رسانه ای کشور را به نمایشگاهی باشکوه از نظرات مختلف تبدیل کنند که همگی برای رفع مشکلات ذیل منافع ملی به اتفاق رسیده اند. این شاید زیاده خوشبینانه باشد اما هرچه هست دور از دسترس نیست به شرط آنکه اراده و برنامه ای برای انجامش باشد.
https://nournews.ir/n/190008