تنها کشور با «فضای مجازی ول» هستیم
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک چند سالی است بر سر زبان‌ها افتاده و حالا هم مدتی است در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی محل بحث کاربران است. اینترنتی که عده‌ای می‌گویند ارزان، پرسرعت و بدون فیلتر و آزاد است و گروهی دیگر هم معتقدند این نوع اینترنت آنقدر‌ها هم سریع و در دسترس و از همه مهم‌تر آزاد نیست و از گرانی دسترسی به این اینترنت خبر می‌دهند. در این میان با عنایت به چالش‌های فضای مجازی در همین سبک و سیاق کنونی برخی‌ها هم نگران آسیب‌هایی هستند که این نوع اینترنت می‌تواند برای حکمرانی فضای سایبر ایران داشته باشد.
محمد علی شکوهیان‌راد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در حوزه دانش سایبرنتیک و پژوهشگر ارشد آزمایشگاه پژوهشی فضای سایبر دانشگاه تهران در گفتگو با «جوان» ضمن پاسخ به این سؤالات تأکید می‌کند: «استفاده از استارلینک نیازمند تجهیزات سخت‌افزاری است که هزینه آن از حدود ۶۰ میلیون تومان (با قیمت فعلی ارز) آغاز شده و بیش از این نیز ارائه می‌شود. این در حالی است که علاوه بر آن باید برای دریافت اشتراک اکانت نیز به صورت ماهانه هزینه چند میلیونی بپردازید. جدا از اینکه اساساً این پروژه، گامی است در راستای حکمرانی بر جهان از طریق کنترل جریان اطلاعات که مستقیم بر شناخت و باور انسان‌ها اثرگذار است.»
پروژه استارلینک به نحوی تجمیع تجربیات گذشته به همراه راه‌حل آن‌ها است که به لحاظ فنی کاملاً امکان‌پذیر است و سعی کرده ابعاد سیاسی را نیز حل کند.
استارلینک همین حالا نیز در کشورمان فعال شده و گره‌هایی داریم که متصل هستند. فعلاً در نسل‌های اولیه، کاربران باید از طریق سخت‌افزار‌های مشخصی به استارلینک وصل شوند، اما محتمل است که در آینده به دلیل پیشرفت تکنولوژی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های فنی سمت کاربران، استارلینک با روش‌های ساده‌تری، اینترنت را به کاربران ارائه کند. البته دیشی که در حال حاضر در استارلینک مورد استفاده است، به بزرگی ذهنیتی که مردم از دیش ماهواره تلویزیونی دارند نیست و کوچک‌تر است و کل تجهیزات در مقیاس یک کیف دستی کوچک است.
از منظر هزینه‌ای چطور؟ آیا استارلینک از اینترنت فیبرنوری ارزان‌تر تمام می‌شود؟
به لحاظ هزینه‌ای اتفاقاً هزینه‌هایش بالا است و دستگاه‌های نسل جدید استارلینک به قیمت فعلی دلار از ۶۰ میلیون تومان به بالا قیمت دارند. قاعدتاً با این قیمت، در حال حاضر صرفاً یک قشر خاص به سمت تهیه استارلینک می‌روند، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که هر چیزی که در حوزه تکنولوژی‌های سایبری ارائه می‌شود، ابتدا با هزینه بیشتری عرضه می‌شود و بعداً که تقاضا بالا می‌رود، آرام آرام قیمت تجهیزات کاهش می‌یابد، ضمناً در نظر داشته باشید که به غیر از هزینه اولیه‌ای که برای تجهیزات سخت‌افزاری پرداخت می‌شود، هزینه ماهانه برای دریافت اشتراک اکانت نیز باید پرداخت گردد که ماهی چند میلیون تومان است.
چرا امریکا به دنبال این است که اینترنت ماهواره‌ای را در دنیا جا بیندازد؟
اگر روند تاریخی شکلگیری اینترنت را مرور کنیم، می‌بینیم که اینترنت به عنوان یک زیرساخت جهانی برای تبادل اطلاعات و جریان‌سازی هدفمند نسبت به اطلاعات؛ در اصل حاصل پروژه مشترکی است که امریکا و انگلیس در دهه ۵۰ میلادی انجام دادند؛ به این ترتیب که در امریکا، «آژانس تحقیقات پروژه‌های پیشرفته دفاعی» (DARPA) و در انگلیس نیز آزمایشگاه ملی فیزیک (NPL) کار را بر عهده گرفتند و به تدریج در دهه‌های بعد، اینترنت را تجاری کردند تا جریان‌سازی هدفمند اطلاعات در جوامع انسانی صورت پذیرد.
پس از جنگ جهانی دوم برای آنکه کنترل‌های سایبرنتیکی در سطح بین‌الملل از اختیار امریکا و انگلیس خارج نشود، یک معاهده رسمی امضا شد که جای تحلیل این معاهده در کشور ما از منظر حکمرانی سایبری بسیار خالی است.
چه معاهده‌ای؟
معاهده‌ای به نام UK- USA که سال ۱۹۴۶ توسط این دو دولت امضا شد و بر اساس آن کلیت اشراف بر زیرساخت و تکنولوژی‌های سازنده اینترنت در جهان از طریق وضع استاندارد‌های مختلف بین‌المللی و تدوین پروتکل‌های فنی در اختیار مبدعین فضای سایبر باقی ماند. یعنی کنترل فضای سایبر به‌واسطه زیرساخت‌های فنی که دیگر کشور‌ها حس نکنند، اما این جهانی‌سازی پروتکل‌ها به اشراف دو کشور مذکور بر فضای سایبر جهانی منتج شده‌است.
پس استارلینک پروژه‌هایی برای گسترش حاکمیت امریکا بر فضای مجازی است؟
برای آنکه امریکا بتواند به افکار ملت‌هایی که دولت‌شان دارای حکمرانی فضای سایبر هستند، به‌طور مستقیم دسترسی یابد، از سال‌ها پیش صحبت از اینترنت فراسرزمینی کرد که هم‌اکنون اولین نسخه موفق آن، همین پروژه استارلینک است. یعنی نهایتاً منازعه سر حکمرانی بر شناخت ملت‌ها است که از طریق ایجاد زیرساخت تکنولوژی امکان‌پذیر می‌شود.
اینکه شما اصلاً کنترل محتوا نکنید و نهایتاً اگر تخلفی شکل گرفت و به مسائل امنیت ملی منجر شد، آن موقع سرویس‌ها را مسدود کنید یا برای چندین روز کل اینترنت را قطع کنید، نشان می‌دهد عملاً کنترلی در ایران نسبت به فضای سایبر وجود ندارد، وگرنه باید روش‌های بسیار بهینه‌تر و منعطف‌تر مورد استفاده قرار می‌گرفت.
Javann.ir/1249903
دیدگاهتان را بنویسید