چرابازی کردن جذاب است؟

بسیاری از ما، چه خودمان اهل بازی باشیم و چه نباشیم، مجذوب دنیای بازی‌های ویدئویی هستیم. اما شاید گاهی فراموش کنیم که اطرافیانمان، همسران، والدین و دوستان، ممکن است این اشتیاق ما را درک نکنند و با تعجب بپرسند: “چرا تمام وقت به یک صفحه خیره شده‌اید؟”

واقعیت این است که برخی افراد صرفاً برای سرگرمی بازی می‌کنند، اما برخی دیگر به دنبال تجربه چیزهای جدید و متفاوتی در زندگی هستند. آن‌ها با شور و اشتیاق ساعت‌ها در اتاق‌های خود یا کافه‌های اینترنتی وقت می‌گذرانند و غرق در دنیای بی‌پایان بازی‌های ویدئویی می‌شوند.

چرا بازی کردن جذاب است؟

روانشناسان نظریه‌های مختلفی برای  پاسخ به این سوال ارائه داده‌اند. خوان آلبرتو استالو معتقد است بازی‌ها با افزایش عزت نفس و ارزش نمادینی که برای بازیکنان دارند، باعث  ایجاد پاداش ذهنی در آنها می‌شوند. او باور دارد که بازی‌های ویدئویی به خودی خود علت آسیب‌شناسی اجتماعی نیستند و حتی می‌توانند باعث افزایش خلاقیت، برون‌گرایی و  توانایی یادگیری در بازیکنان شوند.

سو موریس نیز معتقد است برخی بازی‌های ویدئویی به دلیل داشتن درجه بالایی از ابتکار و نوآوری، تجربه‌ای منحصربه‌فرد را برای بازیکنان فراهم می‌کنند. رایت، بوریا و بریدنباخ  نیز با مطالعه ارتباطات بازیکنان به این نتیجه رسیده‌اند که این ارتباطات می‌توانند قوانین تعاملات اجتماعی را به چالش بکشند و باعث ایجاد نوآوری در گفتگوها و بیان احساسات شوند.در واقع، بازی‌های ویدئویی به بازیکنان کمک می‌کنند تا از احساس بیگانگی و یاس فرار کنند و به فعالیتی معنادار بپردازند.

غرق شدن در تجربه بازی

میهای چیکسنتمیهایی در کتاب “غرق‌شدگی: روان‌شناسی تجربه مطلوب” به بررسی حالت تمرکز و رضایت در انجام فعالیت‌های مختلف از جمله بازی‌های ویدئویی می‌پردازد. او این  حالت را “غرق‌شدگی” می‌نامد و آن را یک “تجربه  بهینه و مطلوب” می‌داند. غرق‌شدگی معمولاً در فعالیت‌هایی اتفاق می‌افتد که خارج از برنامه‌های روزمره باشند و با احساس  بازیگوشی همراه باشند.

چیکسنتمیهایی عناصر متمایزکننده “غرق‌شدگی” از “لذت” را اینگونه بیان می‌کند:

• یک فعالیت چالش‌برانگیز که نیاز به مهارت دارد.
• ترکیبی از عمل و آگاهی.
• اهداف و بازخورد  واضح.
• تمرکز بر وظیفه  پیش  رو.
• تناقض کنترل.
• ازدست‌دادن خودآگاهی.
• تحول زمانی.

او معتقد است برای تبدیل یک فعالیت معمولی به یک تجربه غرق‌کننده، باید آن را به یک بازی تبدیل کرد. یعنی برای آن قوانین، اهداف و پاداش تعیین کرد و اجازه داد یک هدف قوی فرد را جذب خود کند. اما این هدف باید با توانایی‌های فرد تطابق داشته باشد تا باعث ایجاد اضطراب یا کسالت نشود. پاداش غرق‌شدگی، توانایی ازخودبی‌خود شدن و تجربه یک حالت خلسه‌ است که در آن بازیکن به طور کامل در تجربه بازی غرق می‌شود.